نقد دیوان‌ها و گزیده‌های اشعار رودکی منتشر شده در ایران

رودکی‌پژوهی در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد، اما تحقیقات معاصران ما در زمینة اشعار رودکی هنوز کامل نیست. در این مقاله برآنیم تا ابتدا به دیوان‌های چاپ شده در ایران، یعنی کتاب محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، اثر سعید نفیسی، دیوان شعر رودکی با شرح و توضیح جعفر شعار، و دیوان رودکی با شرح و توضیح منوچهر دانش‌پژوه، نصرالله امامی و کامل احمدنژاد نگاهی بیفکنیم و سپس گزیده‌های اشعار رودکی منتشر شده در ایران را نقد و بررسی کنیم؛ در این خصوص به کتاب‌های مهم و درسی این حوزه، یعنی گزینة سخن پارسی 2 رودکی به کوشش خلیل خطیب‌رهبر، گزیدة اشعار رودکی با پژوهش و شرح جعفر شعار و حسن انوری، برگزیدة اشعار رودکی و منوچهری تألیف اسماعیل حاکمی، بهترین رودکی همراه با اشعار نویافته، به تدوینمحمدعلی سپانلو، استاد شاعران رودکی (شرح حال و گزیدة اشعار)، تألیف نصرالله امامی، و پیشگامان شعر فارسی اثر دکتر نصرالله امامی خواهیم پرداخت. البته در این زمینه، کتاب‌هایی مورد نظر است که بخش اعظم و مهمی از آن‌ها به رودکی اختصاص دارد و موضوع پیشاهنگان و پیشگامان نظم فارسی به طور عموم و مطلق مطرح نیست. در واقع، نقد کتاب‌هایی از این دست و همچنین دیوان‌های ترتیب داده شده از اشعار رودکی در خارج از ایران (به خصوص در تاجیکستان) مجالی دیگر می‌طلبد. در این مقاله برآنیم تا با مقایسة شروح و گزیده‌ها با یکدیگر، نقاط ضعف و قوّت هر یک را در راستای آموزش بیابیم و در خلال این قیاس‌ها، معانی ابیات مبهم و مشکلات اشعار رودکی را تا حدّ ممکن روشن سازیم.